Galba
Servius Sulpicius Galba po
objęciu władzy jako cezar: Servius Galba Imperator Caesar Augustus. Ur. 25
grudnia 3 p.n.e., Terracina - zm. 15 stycznia 69 n.e., Rzym – cesarz rzymski od
8 czerwca 68 roku do swojej śmierci. Jego panowanie zapoczątkowało rok czterech
cesarzy.
Poprzez swego dziadka ze
strony ojca pochodził od Serwiusza Sulpicjusza Galby (pretor w 54 p.n.e.).
Ojciec Galby zdobył urząd konsula i chociaż był niski, garbaty i przeciętnie
przemawiał, uchodził za pracowitego obrońcę w adwokaturze. Matką przyszłego
władcy była Mummia Achaika, wnuczka Catullusa i prawnuczka Lucjusza Mummiusza
Achaikusa. Rodzice Galby mieli jeszcze tylko jedno dziecko, starszego syna
zwanego Gajuszem, który opuścił Rzym po roztrwonieniu większej części swego
majątku i popełnił samobójstwo, ponieważ Tyberiusz nie pozwoliłby mu wziąć
udziału w przydziale prowincji w jego roku. Po kolejnym ślubie ojca z Liwią
Ocelliną, Galba został adoptowany przez macochę i przyjął jej imiona, stając
się Lucjuszem Liwiuszem Ocellą zanim objął władzę cesarską. Pochodził ze
szlacheckiego rodu i był bardzo bogatym człowiekiem, jednak zarówno poprzez
urodzenie, jak i adopcję, nie był powiązany z żadnym z sześciu pierwszych
cesarzy. We wczesnych latach wykazywał nadzwyczajne predyspozycje, toteż August
i Tyberiusz przepowiadali jego przyszłą sławę.
W 20 r. stał się pretorem, w
33 zaś konsulem. Zyskał dobrą opinię zarządzając w takich prowincjach jak:
Akwitania, Germania Superior (Germania Górna), Africa Proconsularis oraz
Hispania Tarraconensis, z powodu zdolności wojskowych, stanowczości oraz
bezstronności. Po śmierci Kaliguli odmówił namowom przyjaciół do pokuszenia się
o urząd cesarza, lojalnie służąc Klaudiuszowi. Przez pierwszą połowę rządów
Nerona żył na emeryturze, aż do roku 61, kiedy to władca Rzymu zlecił mu kierowanie
prowincją Hispania Tarraconensis. Wiosną 68 r. Galba został poinformowany, że
Neron planuje go wyeliminować; dowiedział się także o powstaniu Windeksa w
Galii. Początkowo był skłonny pójść za przykładem dowódcy nadreńskich wojsk,
ale porażka i śmierć galijskiego zarządcy wznowiły jego wahania. Zapał Galby
ożywiła jednak wieść, że poparcia udzielił mu prefekt pretorianów Nimfidiusz
Sabinus. Do tego momentu ośmielał się jedynie nazywać się legatem senatu i ludu
rzymskiego, ale po samobójstwie Nerona przyjął tytuł cezara i odbył marsz na
Rzym.
Po śmierci Nerona Nimfidiusz
Sabinus usiłował przejąć władzę przed przyjazdem Galby, nie mógł jednak
pozyskać lojalności gwardii pretoriańskiej i został zabity. Po przybyciu do
miasta w październiku 68 roku nowy cesarz kazał stracić niektórych wyzwoleńców Nerona.
Najistotniejszy problem, z jakim zetknął się Galba podczas swoich krótkich
rządów, związany był z przywróceniem państwowych finansów. Władca podejmował
wiele niepopularnych decyzji, spośród których najbardziej niebezpieczną była
odmowa wypłacenia pretorianom nagród pieniężnych, jakie były im w jego imieniu
obiecane. Cesarz gardził poglądem, jakoby żołnierze powinni otrzymywać
"łapówki" za lojalność. Oburzał pospólstwo swoim skąpstwem i
niechęcią wobec przepychu. Zaawansowany wiek stłumił energię władcy, który
znalazł się całkowicie pod kontrolą ulubieńców. Trzej z nich - Tytus Winiusz,
Korneliusz Laco (dowódca gwardii pretorianów) oraz wyzwoleniec Galby, Icelus
Marcjanusz - mogli kontrolować władcę. Z powodu wielkiego wpływu na cesarza
byli oni nazywani "trzema pedagogami". Wszystko to wywoływało wzrost
niechęci społecznej do Galby.
1 stycznia 69 r. dwa legiony w
Germania Superior odmówiły przysięgi lojalności wobec władcy i przewróciły jego
pomniki, żądając wybrania nowego cesarza. Następnego dnia sprzeciwili się
również żołnierze w Germania Inferior - postanowili oni sami zdecydować, kto
zasiądzie na tronie i okrzyknęli cezarem zarządcę swojej prowincji, Witeliusza.
Wskutek wybuchu rewolty Galba uświadomił sobie, jak zła jest opinia o jego
rządach oraz jak wysoki stopień społecznego niezadowolenia. W celu
powstrzymania rosnącej burzy, zaadoptował swego koadiutora i spadkobiercę,
Lucjusza Kalpurniusza Pizona. Ludność uznała wybór następcy za przejaw strachu,
a pretorianie oburzyli się, ponieważ nie pojawiała się zwyczajowa donacja.
Marek Salwiusz Oton,
niegdysiejszy zarządca Luzytanii i jeden z najwcześniejszych zwolenników Galby,
rozczarowany tym, że to nie on, lecz Pizon objął miano następcy władcy,
nawiązał kontakt z pretorianami, którzy obrali go swoim cesarzem. Galba, który
natychmiast udał się na spotkanie z rebeliantami (był tak słaby, że musiał być
trzymany w lektyce), napotkał oddział kawalerii i został zamordowany niedaleko
Lacus Curtius. Pizona zabito niedługo potem. Jak podaje Plutarch, w swoich
ostatnich chwilach cesarz Galba miał nadstawić szyję i rzec: "Uderzcie,
jeśli będzie to z pożytkiem dla Rzymian!"
Łącznie zabicie Galby
zadeklarowało ok. 120 osób, pragnących zyskać przychylność Otona i mających
nadzieję na nagrodę. Lista ich imion została spisana i trafiła w ręce
Witeliusza, gdy ten przejął władzę po Otonie. Wszyscy, którzy się na niej
znaleźli, zostali straceni.
Oton
Marcus Salvius Otho, ur. 28
kwietnia 32, Ferentino - zm. 16 kwietnia 69, Brescello – cesarz Rzymu w 69
roku. Pochodził ze starego etruskiego rodu. Jego przyjaźń z cezarem Neronem
skończyła się w 58, gdy jego żona Poppea Sabina, została kochanką, a później
żoną władcy.
Oton został namiestnikiem
Lusitanii (obecna Portugalia i zachodnia część Hiszpanii) i w ten sposób musiał
wyjechać z Rzymu. Choć nie miał doświadczenia administracyjnego, okazał się
dobrym zarządcą. Od początku popierał namiestnika Hiszpanii Tarrakońskiej
Galbę, gdy ten zbuntował się przeciwko Neronowi. Oton powrócił z Galbą do Rzymu
po upadku Nerona. Liczył na to, że leciwy Galba w dowód wdzięczności za
wspieranie go przeciw Neronowi, wyznaczy go na swego następcę. Jednakże Galba
wyznaczył swym następcą Lucjusza Kalpurniusza Pizona. Rozgoryczony Oton
zawiązał spisek i przy pomocy pretorian dokonał zamachu stanu. Pomogło mu też
niezadowolenie ludności Rzymu z surowych rządów Galby. 15 stycznia 69 r. Galba
i Pizon zostali zamordowani, a jeszcze tego samego Oton został wybrany na
cesarza przez pretorianów.
Nowy władca musiał stawić
czoła rebelii Witeliusza, namiestnika Germanii Dolnej, który, obwołany cesarzem
przez podległe sobie legiony nadreńskie, rozpoczął na ich czele marsz w
kierunku Italii. Oddziały Otona, złożone z kohort pretorian i części oddziałów
naddunajskich , zastąpiły najeźdźcom drogę pod miejscowością Bedriacum w
dolinie rzeki Padu. W wyniku bitwy oddziały wierne Otonowi poniosły ciężkie
straty, ale nie zostały rozbite. Wówczas Oton, by uchronić kraj przed dalszym
rozlewem bratobójczej krwi, zdecydował przelać krew swoją popełniając
samobójstwo. I choć jego sprawa nie była jeszcze stracona, a jego żołnierze
wykazywali ochotę do dalszej walki, cesarz pozostał nieugięty w swych zamiarach
i 16 kwietnia 69 r. przebił się sztyletem. Zwycięski Witeliusz urządził Otonowi
uroczysty pogrzeb i ruszył z legionami w drogę do Rzymu, aby odbyć triumfalny
wjazd i oficjalnie ogłosić się cesarzem.
Witeliusz
Aulus Vitellius Germanicus, ur.
24 września 15 - zm. 21 grudnia 69, Rzym – cesarz rzymski w 69 roku. Syn
Lucjusza Witeliusza, trzykrotnego konsula, i Sekstylii. Witeliusz sprawował
urząd konsula w 48 r., a w l. 61-62 - prokonsula w Afryce. W grudniu 68 został
dowódcą legionów w Germanii. Został obwołany cesarzem przez swoje oddziały (pod
dowództwem Fabiusa Valensa) w dniu 2 stycznia 69 roku. Oddziały Witelliusza
ruszyły na Rzym przeciwko cesarzowi Galbie, lecz 15 stycznia Galba został
zabity i nowym cesarzem został Marek Salwiusz Oton. Nad rzeką Pad niedaleko
Cremony (Bedriacum) doszło do bitwy 14 kwietnia 69 roku, którą Oton przegrał, a
następnie popełnił samobójstwo 16 kwietnia. Po zwycięstwie swoich legionów
Witelliusz wyruszył do Rzymu.
Nie wszyscy podporządkowali
się jednak nowemu cesarzowi. Antonius Primus (dowódca 6. legionu z Pannonii) i
Cornelius Fuscus (prokonsul z Illyricum) postanowili podbić Italię
wykorzystując legiony naddunajskie (ok. 30 000 żołnierzy). 24 października 69
roku doszło pod Cremoną do bitwy, którą wojska Witeliusza przegrały, a miasto
zostało zajęte i zniszczone. Walki trwały do grudnia, gdy legiony naddunajskie
doszły do Rzymu, gdzie miasto zostało zdobyte. Jak podaje Swetoniusz, a za nim
Aureliusz Wiktor, sam Witeliusz został torturowany, następnie z pętlą na szyi w
poniżający sposób zawleczony do Schodów Gemońskich, a w końcu zmasakrowane ciało
na haku wrzucono do Tybru.
Był dwukrotnie żonaty:
1. z Petronią (ślub i rozwód przed
wstąpieniem na tron - miał z nią syna),
2. z Galerią (ślub przed wstąpieniem na
tron - miał z nią syna, Witeliusza Germanika i nieznaną z imienia córkę).
Jego rządy charakteryzowały
się wielką rozrzutnością w dziedzinie życia pałacowego. Bez przerwy biesiadował.
Różnorodność i ilość potrawa przewyższała pojęcie zwykłego Rzymianina. Do
rekordów należy uczta na której podano 2000 najwyborniejszych ryb i 7000 sztuk
różnego ptactwa. Witeliusz chciał mieszkać jak nikt przed nim. Złoty Dom
budowany przez Nerona, pełen ozdób i przepychu, uznał za ubogi. Obliczono, że
podczas całego jego panowania na osobiste zbytki władcy wydano około
900.000.000 sestercji.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz